آرتروز زانو چیست؟ – بررسی 0 تا 100 راهکارهای درمان
آرتروز زانو چیست؟ آرتروز زانو یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی است که بر اثر تخریب تدریجی غضروف، کاهش روان کاری و افزایش التهاب داخلی مفصل به وجود میآید. این بیماری میتواند درد مداوم، خشکی مفصل و محدودیت حرکتی ایجاد کند و در صورت بی توجهی، کیفیت زندگی فرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. در همین راستا، این که بدانید علت آرتروز زانو چیست و چه راهکارهایی برای درمان آن وجود دارد، شما را یک گام به درمان نهایی نزدیکتر میکند. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که بیماری آرتروز زانو چیست؟ با ما همراه باشید.
بیماری آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی است که در اثر فرسایش تدریجی غضروف مفصل زانو و کاهش مایع روان کننده میان استخوانها به وجود میآید و معمولا با افزایش سن، اضافه وزن، آسیبهای ورزشی یا استفاده غلط و طولانی مدت از مفصل تشدید میشود. در این بیماری، سطح غضروفی که نقش ضربه گیر دارد نازک میشود و استخوانها به شکل مستقیم روی هم ساییده میشوند. همین موضوع باعث درد مداوم، خشکی مفصل، تورم، محدودیت حرکتی و صدای تق تق هنگام حرکت میشود.
آرتروز زانو یک بیماری پیشرونده است، اما با تشخیص زود هنگام، کنترل وزن، انجام فیزیوتراپی تخصصی، تقویت عضلات اطراف زانو، تزریقهای درمانی و اصلاح سبک زندگی میتوان روند پیشرفت آن را کند کرد و کیفیت زندگی بیمار را به شکل قابل توجهی بهبود داد.
بیشتر بخوانید: علت درد کشکک زانو چیست
دلیل آرتروز زانو چیست؟
حالا که دانستید آرتروز زانو چیست، لازم است بدانید که علت آرتروز زانو چیست؟ امروزه عده زیادی از افراد، تنها افزایش سن را اصلیترین دلیل آرتروز زانو میدانند. اما اینگونه نیست. با ما همراه باشید تا بررسی کنیم اصلیترین دلایل و علت آرتروز زانو چیست:
افزایش سن و فرسایش طبیعی غضروف
با افزایش سن، ساختار و کیفیت غضروف مفصلی به تدریج ضعیفتر میشود و توانایی بازسازی آن کاهش مییابد. این فرسایش طبیعی باعث میشود سطح غضروف که نقش ضربه گیر میان استخوانها را دارد نازک شده و تحمل فشار برای مفصل زانو دشوارتر شود. در نتیجه فرد هنگام راه رفتن، خم کردن زانو یا فعالیتهای روزمره ممکن است درد، خشکی و محدودیت حرکتی تجربه کند. آرتروز ناشی از سن از شایعترین انواع این بیماری است و توجه به تقویت عضلات، اصلاح سبک زندگی و شروع درمان زود هنگام میتواند روند پیشرفت آن را کند کند.
اضافه وزن و فشار زیاد روی مفصل زانو
اضافه وزن یکی از مهمترین عوامل ایجاد و تشدید آرتروز زانو محسوب میشود، زیرا هر کیلو گرم وزن اضافی چندین برابر فشار بیشتری به مفاصل تحمل کننده وزن وارد میکند. این فشار دائمی باعث ساییدگی سریعتر غضروفها و افزایش التهاب در بافتهای اطراف مفصل میشود. همچنین بافت چربی مواد التهابی تولید میکند که میتواند به روند تخریب غضروف شتاب ببخشد. به همین دلیل کنترل وزن و داشتن یک برنامه ورزشی منظم یکی از بهترین و موثرترین راهکارهای پیشگیری از آرتروز زانو به شمار میآید.
آسیبها و جراحیهای قبلی زانو
آسیبهایی مانند پارگی مینیسک، آسیبهای رباطی مانند رباط صلیبی، شکستگیهای اطراف مفصل یا حتی برخی جراحیها میتوانند تعادل و ساختار طبیعی زانو را تغییر دهند. این تغییرات باعث میشوند فشار روی بخشهای خاصی از غضروف بیشتر شده و فرسایش آن سرعت گیرد. آرتروز ناشی از آسیب معمولا در سنین پایینتر رخ میدهد و به همین دلیل درمان صحیح و توان بخشی کامل پس از آسیب یا جراحی اهمیت زیادی دارد تا از تخریب آینده مفصل جلوگیری شود.
ناهنجاریهای ساختاری و فشارهای تکراری
مشکلاتی مانند پای پرانتزی یا پای ضربدری، عدم تعادل عضلانی، الگوی نادرست راه رفتن یا انجام شغلهایی که نیاز به زانو زدن و نشستنهای طولانی دارند، میتوانند فشار غیر طبیعی و مداوم بر مفصل زانو وارد کنند. حال نقش این ناهنجاریها در آرتروز زانو چیست؟ این فشار نا متقارن باعث تخریب موضعی غضروف و افزایش خطر آرتروز در طول زمان میشود. اصلاح الگوی حرکتی، استفاده از کفی مناسب، تقویت عضلات و کاهش حرکات آسیب زا میتواند نقش مهمی در پیشگیری از این نوع آرتروز داشته باشد.
عوامل ژنتیکی، جنسیت و تغییرات هورمونی
جالب است بدانید که ژنتیک و سابقه خانوادگی نیز نقش قابل توجهی در استعداد ابتلا به آرتروز زانو دارند، زیرا برخی افراد به طور ارثی غضروفهای ضعیفتر یا ساختار مفصلی آسیب پذیرتری دارند. همچنین شیوع آرتروز در زنان، به خصوص پس از دوران یائسگی، بیشتر است که میتواند به دلیل تغییرات هورمونی و تفاوتهای آناتومیکی باشد. آگاهی از این عوامل کمک میکند افراد پر خطر زودتر علائم را بشناسند و اقدامات پیشگیرانه مانند ورزش، کنترل وزن و بررسی دورهای مفصل را جدیتر دنبال کنند.
ضعف عضلات اطراف زانو و بی ثباتی مفصل
یکی دیگر از مهمترین علت آرتروز زانو چیست؟ ضعف عضلات اطراف زانو مانند عضلات ران، چهار سر و همسترینگ که یکی از عوامل مهمی است که میتواند به مرور زمان فشار بیشتری روی مفصل زانو وارد کند. زمانی که عضلات اطراف زانو توان کافی برای حمایت از مفصل را نداشته باشند، تمام بار وزن بدن مستقیم به غضروفها منتقل میشود و این فشار مداوم، سرعت تخریب غضروف را افزایش میدهد. علاوه بر این، ضعف عضلات تعادل حرکتی را مختل کرده و بی ثباتی مفصل را ایجاد میکند که این موضوع احتمال آسیب و در نهایت بروز آرتروز زانو را بیشتر میکند. ورزشهای تقویتی و فیزیوتراپی هدفمند بهترین راهکار برای رفع این مشکل است.
التهابات مزمن و بیماریهای زمینهای
بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید، اختلالات التهابی، نقرس یا عفونتهای مفصلی میتوانند به طور مستقیم باعث آسیب به غضروف و بافتهای اطراف زانو شوند. التهاب طولانی مدت محیط مفصل را تخریب میکند و مواد التهابی تولید شده در بدن باعث تجزیه تدریجی غضروف میشود. این فرآیند در نهایت زمینه ساز آرتروز زانو میشود و معمولا با درد مداوم و تورم همراه است. شایان ذکر است که کنترل بیماریهای زمینهای، مصرف داروهای مناسب و مراجعه منظم به متخصص میتواند از پیشرفت آرتروز جلوگیری به عمل آورد.
سبک زندگی غلط و کم تحرکی
نشستن طولانی مدت، عدم فعالیت بدنی، استفاده بیش از حد از پلهها، روشهای اشتباه نشستن مثل چهار زانو و دو زانو نشستن و همچنین کمبود تحرک از جمله عواملی هستند که به مرور فشار غیر طبیعی روی زانو ایجاد میکنند. اما به نظر شما تاثیر کم نحرکی بر آرتروز زانو چیست؟ کم تحرکی باعث تضعیف عضلات حمایتی و کاهش انعطاف مفصل میشود و در نتیجه زانو مستعد آسیب و ساییدگی میگردد. در همین راستا، انتخاب سبک زندگی فعال، پیاده روی روزانه، حفظ وزن مناسب و توجه به نحوه صحیح نشستن و بلند شدن میتواند خطر بروز آرتروز زانو را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: شل شدن بدن نشانه چیست
مهمترین نشانههای بیماری آرتروز زانو چیست؟
افرادی که مبتلا به بیماری آرتروز زانو میشوند، عموما با توجه به چند شاخصه ساده، کاملا قابل تشخیص میباشند. در این قسمت از مقاله قصد داریم بررسی کنیم که مهمترین نشانههای آرتروز زانو چیست؟ با ما همراه باشید:
درد مداوم و تشدید شونده در زانو
شایعترین علامت آرتروز زانو چیست؟ درد تدریجی و مداوم در ناحیه زانو است که ابتدا هنگام فعالیتهایی مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پلهها بروز میکند و به مرور حتی در حالت استراحت نیز ادامه مییابد. این درد عموما در اثر ساییدگی غضروف، التهاب مفصل و تماس مستقیم استخوانها با یکدیگر ایجاد میشود. شدت درد ممکن است صبحها یا پس از نشستن طولانی مدت بیشتر احساس شود و با افزایش سن یا عدم درمان مناسب، روند آن تشدید میگردد. لازم به ذکر است که این علائم نشان دهنده شروع یک فرآیند فرسایشی هستند که نیاز به بررسی تخصصی دارند.
خشکی و سفتی مفصل به ویژه در صبح
یکی دیگر از نشانههای بسیار رایج آرتروز زانو، احساس خشکی و سفتی مفصل پس از بیدار شدن یا پس از مدتی بی حرکتی است. این خشکی به دلیل کاهش روان کاری مفصل و التهاب بافتها ایجاد میشود و به صورت استاندارد چند دقیقه طول میکشد تا با حرکت آرام، مفصل گرم شده و دامنه حرکتی بهتر شود. خشکی صبحگاهی میتواند نشانهای از شروع التهابهای مزمن در زانو باشد و اگر به موقع مورد توجه قرار نگیرد، به کاهش انعطاف پذیری و محدودیت حرکتی بیشتر منجر خواهد شد.
کاهش دامنه حرکتی و محدودیت در خم و راست کردن زانو
همانگونه که پیشتر هم گفتیم، افراد مبتلا به آرتروز زانو در خم یا صاف کردن کامل مفصل دچار مشکل میشوند. حال علت این نشانه آرتروز زانو چیست؟ این محدودیت حرکتی در نتیجه ضخیم شدن بافتها، التهاب، تجمع مایع و تخریب غضروف ایجاد میشود و باعث میگردد فعالیتهای ساده روزمره مانند نشستن، برخاستن، چمباتمه زدن یا حتی قدم زدن دشوار شود. کاهش دامنه حرکتی یکی از علائم مهمی است که نشان دهنده پیشرفت بیماری و نیاز به مداخله درمانی مانند فیزیوتراپی، تمرینات کششی و کنترل التهاب است.
صدای تق تق یا ساییدگی در زانو
پیشتر هم گفتیم که صدای خش خش، تق تق یا احساس ساییدگی در هنگام حرکت زانو یکی از نشانههای واضح آرتروز است. این صداها زمانی ایجاد میشوند که سطح غضروف صاف نباشد یا بافت غضروفی به قدری تحلیل رفته که استخوانها هنگام حرکت به هم نزدیکتر میشوند. در برخی افراد این صدا بدون درد است، اما در مراحل پیشرفتهتر با درد، قفل شدن زانو یا بی ثباتی همراه میشود. صدا دادن زانو در صورت تکرار و همراهی با سایر علائم، نیازمند بررسی تخصصی توسط پزشک یا فیزیوتراپیست است.
تورم و التهاب در ناحیه زانو
اما تورم مفصل یکی دیگر از نشانههای بارز آرتروز زانو است که ممکن است به صورت تجمع مایع، التهاب بافتها یا احساس گرمی و قرمزی در اطراف مفصل بروز کند. این تورم معمولا پس از فعالیتهای طولانی مدت یا فشار زیاد بر زانو تشدید میشود و گاهی با درد ضربان دار همراه است. تورمهای مکرر نشان دهنده فعال بودن التهاب در مفصل و تخریب تدریجی ساختارهای داخلی زانو هستند که در صورت عدم درمان میتوانند روند بیماری را سرعت دهند.
بهترین راهکارهای درمان آرتروز زانو چیست؟
امروزه و با پیشرفت تکنولوژی به خصوص در علم پزشکی، راهکارهای متعددی دارند که میتوانند به بیماران در درمان آرتروز زانو کمک کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که بهترین راهکارهای درمان آرتروز زانو چیست:
ورزش درمانی هدفمند و فیزیوتراپی
یکی از بهترین روشهای درمان آرتروز زانو، انجام ورزشهای تخصصی و فیزیوتراپی است. این تمرینات با هدف تقویت عضلات چهار سر، همسترینگ و عضلات اطراف زانو طراحی میشوند تا فشار وارد بر مفصل کاهش یابد. ورزش درمانی همچنین به افزایش دامنه حرکتی، بهبود انعطاف پذیری و کاهش درد کمک میکند. ترکیب پیاده روی سبک، دوچرخه ثابت، حرکات کششی و تمرینات تعادلی میتواند عملکرد مفصل را به طور چشمگیری بهتر کند. در صورتی که تمایل دارید برای درمان آرتروز از فیزیوتراپی بهره مند شوید، پیشنهاد ما به شما این است که به کلینیک فیزیوتراپی ستاره به عنوان بهترین کلینیک فیزیوتراپی در فرمانیه مراجعه کنید تا 0 تا 100 درمان شما تحت نظر یک تیم متخصص صورت بگیرد.
کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی
کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن یکی از بهترین راهکارها برای کم کردن فشار روی مفصل زانو است. هر کیلو گرم وزن اضافی میتواند چند برابر فشار بیشتر به غضروف وارد کند، بنابراین کاهش وزن حتی در حد ۵ تا ۱۰ درصد میتواند درد زانو را به شدت کم کند. ایجاد تغییرات ساده مانند رژیم غذایی سالم، پیاده روی روزانه و کاهش مصرف غذاهای التهاب زا تاثیر زیادی بر مدیریت آرتروز دارد. فراموش نکنید که اصلاح عادات زندگی، از جمله خواب کافی، کنترل استرس و فعالیت منظم، بخش مهمی از درمان آرتروز زانو محسوب میشود.
مصرف داروها و درمانهای موضعی
برای کنترل درد و التهاب آرتروز زانو، پزشکان داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مسکنها و پمادهای موضعی را تجویز میکنند. اما تاثیر این داروها بر درمان آرتروز زانو چیست؟ این داروها باعث کاهش التهاب مفصل شده و به بیمار کمک میکنند تا راحتتر حرکت کند و تمرینات توان بخشی را ادامه دهد. استفاده از داروهای موضعی مانند ژلهای ضد التهاب میتواند عوارض داروهای خوراکی را کمتر کرده و در موارد خفیف تا متوسط تاثیر قابل توجهی داشته باشد. لازم به ذکر است که مصرف دارو باید تحت نظر متخصص باشد تا بهترین نتیجه با کمترین عارضه حاصل شود.
تزریقهای داخل مفصل زانو
در شرایطی که درد شدید باشد یا درمانهای اولیه پاسخ کافی ندهند، تزریق داخل مفصل میتواند گزینهای موثر باشد. تزریق کورتون معمولا برای کاهش درد و التهاب کوتاه مدت استفاده میشود، در حالی که تزریق اسید هیالورونیک به روان کاری مفصل کمک کرده و حرکت زانو را راحتتر میکند. روشهای بیولوژیک مانند تزریق PRP نیز با هدف ترمیم بافتها و کاهش درد به کار میروند. به طور کلی، انتخاب نوع تزریق بسته به شدت بیماری، سن بیمار و وضعیت مفصل توسط پزشک متخصص فیزیوتراپی تعیین میشود.
درمانهای مداخلهای و جراحی در موارد پیشرفته
وقتی آرتروز زانو به مرحله پیشرفته برسد و روشهای غیر جراحی اثر گذار نباشند، از درمانهای مداخلهای مانند بریسهای طبی، کفیهای اصلاحی و روشهای کاهش درد مانند رادیو فرکوئنسی استفاده میشود. همچنین در شدیدترین موارد، جراحیهایی مثل استئوتومی برای اصلاح محور پا یا تعویض کامل مفصل زانو انجام میشود. اما نقش جراحی تعویض مفصل در درمان آرتروز زانو چیست؟ جراحی تعویض مفصل میتواند درد را به طور کامل بر طرف کرده و توانایی حرکتی بیمار را بازگرداند. در پایان لازم است بگوییم که تصمیم گیری درباره جراحی باید با بررسی دقیق وضعیت بیمار، سن، فعالیت روزانه و انتظارات او انجام شود.
استفاده از گرما و سرما درمانی برای کاهش درد و التهاب
اما در نهایت، گرما و سرما درمانی از سادهترین و در عین حال بهترین روشهای کمکی برای کاهش علائم آرتروز زانو هستند. استفاده از کمپرس گرم باعث افزایش جریان خون، کاهش خشکی مفصل و شل شدن عضلات اطراف زانو میشود و به بیمار کمک میکند حرکتهای روزانه یا تمرینات توان بخشی را با درد کمتر انجام دهد. از سوی دیگر، کمپرس سرد بهترین گزینه برای کاهش التهاب، تورم و دردهای ناگهانی پس از فعالیت است. ترکیب صحیح گرما پیش از فعالیت و سرما پس از فعالیت میتواند تاثیر درمانهای اصلی مانند فیزیوتراپی یا ورزش درمانی را چند برابر کرده و روند بهبود را سرعت بخشد.
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به صورت 0 تا 100 به بررسی این موضوع پرداختیم که آرتروز زانو چیست؟ دانستیم که آرتروز زانو اگر چه یک بیماری مزمن و قابل پیشرفت است، اما با مدیریت صحیح و انتخاب روشهای درمانی مناسب میتوان تا حد زیادی علائم آن را کنترل کرد و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمود. مهمترین نکته، مراجعه زود هنگام به متخصص و پیگیری مستمر درمان است تا مفصل زانو سالمتر باقی بماند و فرد بتواند فعالیتهای روزانه خود را بدون درد انجام دهد. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان با ما تا پایان این مقاله، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
ما در کلینیک فیزیوتراپی دکتر غلامی، آمادهایم تا با همکاری یک تیم متخصص و همچنین با بهره گیری از جدیدترین دستگاههای مرتبط با فیزیوتراپی، به شما عزیزان در درمان آرتروز زانو کمک کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت معاینه یا دریافت مشاوره پزشکی، کافیست از طریق پلهای ارتباطی با ما تماس حاصل فرمایید.
