علت گرفتگی پا در شب
علت گرفتگی پا در شب چیست؟ این عارضه میتواند مجموعهای از دلایل مختلف داشته باشد. جالب است بدانید که بسیاری از افراد این مشکل را حداقل یک بار تجربه کردهاند و آن را به شکل انقباض ناگهانی و دردناک عضلات پا حس میکنند. علت این گرفتگی ممکن است از تغییرات ساده در وضعیت بدن تا اختلال در عملکرد عضلات و اعصاب باشد. پس آگاهی از این علتها به ما کمک میکند ریشه این مشکل را دقیق بشناسیم و از بروز درد و اسپاسم ناگهانی جلوگیری کنیم، پیش از آن که به مشکلی مزمن تبدیل شود. امروز و در این مقاله به بررسی برخی از مهمترین علت گرفتگی پا در شب بپردازیم. با ما همراه باشید.
منظور از گرفتگی پا چیست ؟
گرفتگی عضلات پا به صورت انقباض غیر ارادی و دردناک در ناحیه عضلات پا دیده میشود. این نوع گرفتگی شایعترین نوع گرفتگی است و بسیاری از افراد آن را هنگام خواب تجربه میکنند. علت گرفتگی ماهیچه پشت پا به صورت قطعی مشخص نیست، اما خستگی عضلات، کم آبی، مشکلات عصبی و همچنین افزایش سن میتواند در آن موثر باشد. بسیاری از افراد نیز علت گرفتگی ماهیچه پشت پا در خواب را به کاهش جریان خون و کشیدگی عضلات در طول شب مربوط میدانند. در ادامه بیشتر و بیشتر با علت گرفتگی عضلات پا در شب آشنا خواهیم شد و راههای درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
علت گرفتگی پا در شب و دردهای شبانه
گرفتگی پا در شب که معمولا به صورت انقباض ناگهانی و دردناک عضلات ساق یا کف پا ظاهر میشود میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. این گرفتگیها .معمولا چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشند و پس از آن عضله برای مدتی حساس یا سفت باقی میماند که این وضعیت در بزرگسالان شایعتر است. در ادامه به برخی از مواردی که میتواند علت گرفتگی پا در شب باشد خواهیم پرداخت:
اختلال دیسک کمر
یکی از مهمترین دلایل گرفتگی پا در شب، میتواند دیسک کمر باشد. به دلیل بیرون زدگی یا فشار دیسک بر اعصاب ممکن است باعث درد تیر کشنده و اسپاسم ناگهانی شود. این فشار ناگهانی علت گرفتگی ماهیچه ساق پا در خواب نیز میباشد و وقتی عصب به طور مداوم تحریک میشود، عضلات پا در حالت استراحت نیز هم ممکن است دچار انقباض ناگهانی و دردناک شوند. در چنین مواردی کافیست که به یک فیزیوتراپ با تجربه مراجعه نمایید تا بتوانید تجربه یک خواب لذت بخش و بدون گرفتگی ماهیچه پا را داشته باشد.
تفاوت در ساختار پا
همانگونه که میدانید، کف پای صاف یا انحراف زانو میتواند بر روی توازن عضلات پا اثر بگذارد و یکی از علتهای قابل توجه برای علت گرفتگی پا در شب باشد. این نا هماهنگی فشار بیشتری به عضلات ساق وارد میکند و احتمال اسپاسم ناگهانی را افزایش میدهد. به طور کلی، علت گرفتگی رگ پا در خواب در ناحیه کف پا، ساق پا بیشتر به این دلیل است و در افرادی که با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند شایعتر میباشد.
نشستن اشتباه یا طولانی مدت
اما یکی دیگر از موارد علت گرفتگی پا در شب، نشستن طولانی با وضعیت اشتباه بدن است که میتواند باعث کاهش خون رسانی و اکسیژن کافی به عضلات شود و به اسپاسم ناگهانی منجر شود. نشستن اشتباه یا حالت بدنی غلط طولانی مدت علت گرفتگی عضلات پا در شب و حتی علت گرفتگی ماهیچه ساق پا در خواب مخصوصا در افرادی که پشت میز کار میکنند، میباشد.
وضعیت نامناسب پا در خواب
اگر پا هنگام خواب در حالت خمیده یا تحت فشار باشد، عضلات ساق بیش از حد کشیده میشوند و همین مسئله میتواند از رایجترین دلایل برای علت گرفتگی پا در شب باشد. کسانی که عادت دارند پاها را در حین خواب بر روی هم بیندازند یا انگشتان پا را به سمت پایین بکشند، بیشتر دچار گرفتگی رگ یا عضلات پا میشوند. لذا کافیست با چند شب ترمین در خصوص اصلاح وضعیت پاها در زمان خواب، این مشکل را برای همیشه برطرف کنید.
تعریق زیاد و برهم خوردن تعادل مایعات بدن
تعریق بیش از حد به ویژه در هوای گرم باعث از دست رفتن الکترولیتها میشود و میتواند یکی از اصلیترین علت گرفتگی پا در شب یا در حین خواب باشد. در نتیجه این شرایط کمبود نمکهای ضروری مانند سدیم و پتاسیم، پیام رسانی عصبی را مختل کرده و باعث انقباض شدید عضله میشود. همین موضوع گاهی علت گرفتگی ماهیچه ساق پا در خواب نیز هست، به خصوص بعد از فعالیت زیاد یا قرار گرفتن در معرض گرمای شدید.
بارداری
به دلیل افزایش وزن، فشار روی عروق و تغییرات هورمونی، بارداری یکی از آشنا و رایجترین علت گرفتگی پا در شب برای خانمها است. جنین با افزایش اندازه، به اعصاب و رگهای پا فشار بیشتری وارد میکند و به همین منظور، اسپاسم عضلانی در بدن مادر شدت میگیرد. به همین دلیل علت گرفتگی رگ پا در خواب بسیاری از زنان، بارداری و فشار بر روی اعصاب آنها است و در طی روند بارداری بارها این گرفتگی و اسپاسم شدید ناگهانی را تجربه میکنند. البته که جای نگرانی نیست. در اکثر مواقع، پس از زایمان، این مشکل حل میشود. در غیر این صورت کافیست به یک پزشک مرتبط مراجعه فرمایید.
تمرینات ورزشی سنگین
قطعا تا کنون تجربه یک اسپاسم عضلانی پس از ورزش سنگین یا یک پیاده روی طولانی و بدون وقفه را داشتهاید. در همین راستا، لازم است بگوییم که انجام ورزش شدید بدون استراحت کافی نیز یکی از رایجترین علت گرفتگی پا در شب در ورزشکاران است. عضلات خسته و دارای اسیدیته بالا باعث انقباض ناگهانی میشود. در نتیجه، پس از تمرین، بسیاری از افراد گرفتگی عضلات پا در شب و درد ساق پا در خواب را تجربه میکنند. لازم به ذکر است که این مشکل در صورت کمبود منیزیم یا پتاسیم شدیدتر میشود. در نتیجه با مصرف خوراکیهای دارای منیزیم و پتاسیم، میتوانید از آسیبهای اینچنینی در امان باشید.
کمبود ویتامینها و کم آبی بدن
همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، کمبود منیزیم، پتاسیم یا کلسیم یکی از اصلیترین علت گرفتگی پا در شب محسوب میشود. این مواد برای عملکرد طبیعی عضلات پا ضروری هستند و نبودشان باعث اسپاسم یا همان گرفتگی مکرر میشود. از طرفی کم آبی بدن، به خصوص در تابستان، میتواند علت گرفتگی رگ پا در خواب باشد، زیرا دمای بالا و تعریق زیاد تعادل الکترولیتها را بر هم میزند و امکان گرفتگی ماهیچه ساق پا در خواب را تقویت میکند.
مصرف برخی داروها
جالب است بدانید که در شرایط مختلفی، مصرف دارو نیز میتواند علت گرفتگی پا در شب شود. به عنوان مثال داروهایی مثل ادرار آورها، استاتینها یا داروهای فشار خون میتوانند با بر هم زدن توازن، الکترولیتهای بدن را تغییر دهند. این داروها ممکن است عملکرد عصبی و عضلانی را تحت تاثیر قرار دهند و باعث اسپاسم شوند. در صورت مشاهده این علت گرفتگی ماهیچه ساق پا در خواب پس از شروع داروی جدید، مشورت با پزشک ضروری است تا با تجویز داروهای مناسب، مشکل شما برطرف شود.
اختلال گردش خون در اندام
اما در نهایت، ایراد در گردش خون نیز یکی دیگر از مهمترین علت گرفتگی پا در شب است. وقتی خون رسانی به عضلات کاهش پیدا میکند، اکسیژن کافی به بافتها نمیرسد و باعث اسپاسم و درد میشود، همچنین ضعف در گردش خون میتواند علت گرفتگی عضلات پا در شب و همچنین گرفتگی رگ باشد، به ویژه در افرادی که واریس، تنگی عروق یا سبک زندگی کم تحرک دارند. این مشکل معمولا به صورت درد، سفتی و گرفتگی ناگهانی ساق پا در خواب ظاهر میشود و تنها با مراجعه به پزشک متخصص میتوانید آن را درمان کنید.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره بهترین ورزش برای زانو درد!
راهکارهای رفع گرفتگی پا در شب
با آگاهی از روشهای ساده و موثر میتوانید از احتمال بروز انقباضهای ناگهانی پا در شب و هنگام خواب را کاهش دهید. رعایت نکات کوچک در سبک زندگی و توجه به سلامت عضلات پا، میتواند تاثیر قابل توجهی در بهبود علت گرفتگی پا در شب داشته باشد. در ادامه به بررسی بهترین راهکارهای رفع گرفتگی پا در شب خواهیم پرداخت:
انجام تمرینات ورزشی ملایم
حرکتهای ورزشی سبک مانند پیاده روی آرام یا چند دقیقه دوچرخه ثابت قبل از خواب، یکی از سادهترین روشها برای کاهش اسپاسم عضلانی هنگام استراحت است. افرادی که دچار گرفتگی عضلات میشوند معمولا تحرک کمی دارند و این موضوع میتواند مهمترین علت گرفتگی پا در شب برای این افراد باشد. ورزش ملایم جریان خون را بهتر کرده و به عضلات فرصت ریکاوری میدهد و در نتیجه احتمال اسپاسم شبانه کاهش پیدا میکند.
حرکات کششی قبل از خواب
کشیدن آرام عضلات پشت ساق و جمع کردن ملایم انگشتان پا، روشی موثر برای جلوگیری از اسپاسم است. اگر ساعات زیادی در روز بی تحرک هستید، انجام این حرکات قبل از خواب ضروری میشود. یکی از عوامل مرتبط با علت گرفتگی پا در شب در بسیاری از افراد، خشکی عضلات ناشی از کم تحرکی میباشد. کشش منظم باعث انعطاف بهتر عضله و کاهش فشار ناگهانی هنگام خواب میشود و تجربه خوام آرامتری را به شما هدیه خواهد داد.
تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن
پیشتر هم گفتیم که مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم، پتاسیم و کلسیم مانند موز، ماست، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز، نقش مهمی در کاهش اسپاسم دارند. کمبود این مواد میتواند بخشی از علت گرفتگی پا در شب باشد، زیرا عضلات برای انقباض و انبساط طبیعی به این املاح نیاز دارند. تغذیه مناسب به تقویت عضلات و جلوگیری از انقباض ناگهانی و دردناک هنگام خواب کمک میکند.
استفاده از کفش مناسب
پوشیدن کفشهای غیر استاندارد نیز ممکن است به اعصاب و عضلات پا فشار وارد کند و این مسئله در بلند مدت میتواند با علت گرفتگی پا در شب به شمار بیاید. کفش مناسب باعث توزیع درست وزن و کاهش تنش عضلانی میشود. در نتیجه، اگر در طول روز از کفشهای نامناسب استفاده میکنید، احتمال اسپاسم شبانه افزایش مییابد و باید بدانید که انتخاب کفش استاندارد یکی از سادهترین راههای پیشگیری از اسپاسمهای ناگهانی و دردناک است.
حمام آب گرم قبل از خواب
دوش آب گرم موجب افزایش جریان خون و کاهش تنش عضلانی میشود که میتواند به کاهش اسپاسم کمک شایانی خواهد کرد. همچنین گرما باعث شل شدن فیبرهای عضلانی میشود و این موضوع در افرادی که گرفتگی عضلات پا در شب را تجربه میکنند، بسیار مفید است. حمام کوتاه قبل از خواب بدن را آرام کرده و احتمال انقباض ناگهانی عضلات ساق و کف پا را کاهش میدهد.
اصلاح وضعیت خواب
یکی دیگر از مهمترین علت گرفتگی پا در شب، خوابیدن در شرایط بدنی اشتباه است. که میبایست اصلاح شود. بهترین حالت، خوابیدن روی پشت یا پهلو است. قرار گیری صحیح پاها باعث کاهش فشار روی ساق و در نتیجه جلوگیری از اسپاسم میشود. اما گاهی اوقات هیچکدام از این راهکارها نمیتوانند جوابگو باشند که این شرایط، دقیقا وقتی است که باید به پزشک مراجعه کنید. اگر گرفتگی پا شدید یا مداوم باشد، مراجعه به بهترین کلینیک فیزیوتراپی در فرمانیه میتواند به بهبود سریعتر و کاهش درد شما کمک کند.
بهترین ورزشها برای گرفتگی پا در شب
در بحشهای قبل، چند بار اشاره کردیم که برای رفع گرفتگی عضلات پا در شب، انجام ورزش و تمرینهای روزانه، میتواند یک روند حرفه باشد. در این قسمت از مقاله، به معرفی بهترین ورزشها برای گرفتگی پا و عضلات آن در شب میپردازیم:
- چند ثانیه پا در حالت کشیده نگه دارید و کشش عضلات پشت ساق را ایجاد کنید.
- چرخش مچ پا حرکت دورانی آرام برای بهبود گردش خون.
- پیاده روی کوتاه چند دقیقه قدم زدن قبل از خواب.
- کشش انگشتان پا کشیدن انگشتان به سمت داخل برای کاهش تنش.
- بالا بردن پاشنهها عضلات ساق را تقویت و شل میکند.
- دوچرخه ثابت حرکت آرام و سبک برای گرم شدن عضلات.
بیشتر بخوانید : علت درد زانو + بررسی راههای درمان فوری درد زانو
بهترین ویتامینها و مواد غذایی برای گرفتگی پا در شب
علت گرفتگی پا در شب معمولا به کمبود ویتامینها و مواد معدنی، کم آبی و عدم تعادل الکترولیتها بازمیگردد، پس مصرف مواد غذایی سرشار ویتامینها، مواد معدنی تعادل مایعات و الکترولیتها را حفظ کرده و احتمال اسپاسم و انقباض ناگهانی عضلات را کاهش میدهد. رعایت این نکات به پیشگیری طبیعی و موثر گرفتگی پا کمک میکند. در ادامه به معرفی تعدادی از این ویتامینها و مواد معدنی مفید میپردازیم:
- منیزیم با شل کردن عضلات، کاهش انقباض ناگهانی را به ارمغان میآورد که در بادام، اسفناج و موز موجود است.
- پتاسیم با کمک به عملکرد صحیح عضلات و جلوگیری از گرفتگی باعث بهبود این شرایط میشود. پتاسیم در موز، سیب زمینی و آووکادو موجود است.
- کلسیم موجود در شیر، ماست و پنیر برای کاهش انقباض و آرامش عضلات ضروری میباشد.
- ویتامین Dبه جذب کلسیم کمک کرده که سلامت عضلات را افزایش میدهد و در نور خورشید، ماهی چرب و تخم مرغ موجود است.
- نوشیدن آب و مایعات کافی. زیرا کم آبی میتواند گرفتگی عضلات را تشدید کند.
- مقادیر متعادل از نمک معدنی و سدیم طبیعی که طریق سبزیجات، آجیل و نمک طبیعی تامین میشوند به حفظ تعادل الکترولیتها کمک میکند.
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به صورت 0 تا 100 به بررسی علت گرفتگی پا در شب پرداختیم. دانستیم که مهمترین علت گرفتگی عضلات پا در شب میتواند ناشی از عوامل متعددی مانند کمبود ویتامینها و مواد معدنی، کم آبی، اختلال گردش خون، وضعیت نامناسب خواب یا فشار روی عضلات باشد. همچنین گفتیم که با رعایت نکات سادهای همچون انجام حرکات کششی و ورزش ملایم قبل از خواب، اصلاح وضعیت خواب، مصرف مواد مغذی مانند منیزیم، پتاسیم و کلسیم و غیره، میتوان احتمال اسپاسم و درد ناگهانی عضلات را کاهش داد. از همراهی شما عزیزان تا پایان مقاله متشکریم.
ما در کلینیک فیزیوتراپی دکتر غلامی، با بهره گیری از یک کادر درمانی با تجربه و همچنین با استفاده از بهترین تجهیزات و متدهای درمانی، آمادهایم تا به شما عزیزان در درمان عوارض عضلانی کمک کنیم. شما همراهان محترم میتوانید جهت دریافت نوبت معاینه یا دریافت مشاوره پزشکی، از طریق پلهای ارتباطی با ما تماس حاصل فرمایید.
